Hoe komen wij van (chronische) pijn af?

Heb je altijd gedacht dat hypnose alleen voor stoppen met roken, afvallen, of stressvermindering was? Dat klopt niet. Ook bij het behandelen van acute en chronische pijn kun je geweldige resultaten boeken met hypnose. Vlogens de PijnPlatform Nederland één op vijf volwassenen lijdt aan chronische pijn en van de patienten met kanker heeft 70% pijn. In Nederland hebben meer dan 2 miljoen mensen chronische pijn die al langer dan 7 jaar duurt.

Pijn is vermoeiend, pijn veroorzaakt een slechte slaap, pijn maakt je chagrijnig, pijn vreet je energie zowel mentaal als fysiek.

In deze blog zul je o.a. een aantal dingen leren over het gebruik van hypnose voor het behandelen van acute en chronische pijn.
– Wat betekent pijn en waarom pijn is goed?- Waarom is hypnose zo krachtig tegen pijn?- Effectieve technieken voor het behandelen van pijn- Wat kun je doen om pijn te verminderen door hypnose?

Sommige feiten over operatie zonder verdoving
James Esdaile, een Schotse leger chirurg opereerde meer dan 200 patiënten met ernstige problemen zonder verdoving, alleen door het gebruik van hypnose. Het duurde echter uren voordat hij zijn patiënten in diepe staat van hypnose kon brengen en zijn operatie kon uitvoeren. Het gebruik van hypnose voor operaties nam hierdoor flink af en raakte bijna in de vergetelheid toen chloroform werd ontdekt. Tegenwoordig zijn er nieuwe methodes ontwikkeld die patiënten in minder dan 5 minuten onder hypnose kunnen brengen.

De eerste operatie in Nederland onder hypnose en zonder verdoving gebeurde in het Radboud UMC door dr. Geert-Jan van Geffen. Na de operatie vertelde de patiënt: ” Iedereen zou dit moeten meemaken”. Voor sommige patiënten lijkt hypnose een aantrekkelijk alternatief, vooral als ze allergisch zijn voor verdoofmiddelen.Tegenwoordig gebruiken duizenden tandartsen en medici in de hele wereld hypnose voor het pijnvrij opereren en behandelen van patiënten.

Wat is Pijn?
Het is belangrijk om te weten dat de ervaring van pijn in ons brein is. Dit is de reden waarom hypnose een perfecte en krachtige middel is voor het verminderen en beheersen van pijn. Wij moeten niet vergeten dat pijn een belangrijke functie vervult voor ons. Pijn is de indicatie dat er ergens in ons lichaam iets mis is. Het wegnemen van pijn zonder het weten van de reden voor pijn is geen goed idee.
Bijvoorbeeld wanneer wij hoofdpijn weghalen zonder dat wij de reden van hoofdpijn weten, kan dit gevaarlijk zijn. Ik kan praten uit eigen ervaring. Toen ik met hypnose begon, lang geleden, heb ik de hoofdpijn van mijn buurman weggenomen. Later is hij naar zijn huisarts gegaan. Het bleek dat zijn hoofdpijn wegens zijn hoge bloeddruk was. Hiervan heb ik geleerd dat je niet zo maar pijn moet weghalen zonder dat je weet wat de oorzaak van de pijn is.

Hoe ervaren wij pijn?
Wanneer je een gloeiend heet object aanraakt trek je meteen je hand terug en seconden later voel je de pijn. De terugtrekking van je hand is onbewust. De pijnreceptoren zijn trager dan de receptoren die jou bewust maken van het feit dat je je hand gaat verbranden. Een groot deel van de ervaring van pijn komt door anticipatie. Hoe erger de pijn die wij verwachten, hoe erger de pijn die wij ervaren. Zelfs het gebruik van “pijn woorden” zorgt ervoor dat pijn veel erger gevoeld wordt. Dat is de reden dat wij nooit woorden als “pijn” gebruiken wanneer onze cliënten in hypnose zijn. Wij vervangen “pijn” door “ongemak”. Hier zijn 10 technieken die gebruik worden door hypnotiseurs wanneer ze cliënten behandelen voor pijn.

1- Gebruik van wetenschappelijke feiten
Voordat de sessie begint, wordt er uitgelegd dat er meer effectieve manieren zijn om de pijn te behandelen dan door het gebruik van medicijnen. Er wordt verder uitgelegd dat ons brein en lichaam een kast met veel middelen bevatten tegen pijn. Deze middelen zijn 100x krachtiger dan welke medicijn dan ook.Ons brein is krachtig en het kan “voel-goed” hormonen (dopamine en serotonine) produceren. Het kan ook chemische stoffen produceren die werken als morfine, genaamd endorfine, om de pijn te verminderen.

2- Ontspanning
Ontspanning alleen kan een pijnverminderend effect hebben. Wanneer we ontspannen zijn, neemt de afstand tussen de uiteinden van de zenuwen die verantwoordelijk zijn voor het vervoeren van pijn signalen toe. Dit betekend dat minder pijnsignalen naar ons brein gaan en dat wij minder pijn gaan voelen. Dit in combinatie met directe suggesties van een hypnotiseur zorgt ervoor dat jij minder pijn gaat voelen. Wanneer je gespannen bent daarentegen, komen de uiteinden van de signalerende zenuwen dichter bij elkaar en het gevoel van pijn wordt groter. Hypnose veroorzaakt diepe ontspanning, vandaar dat pijn verminderd wordt tijdens hypnosesessies.

3- Gebruik van directe suggesties voor chronische pijn
Enkel door het gebruik van directe hypnotische suggesties door een hypnotiseur vermindert de chronische pijn. In een hypnosesessie worden bijvoorbeeld de volgende suggesties gebruikt: “Terwijl jij je blijft ontspannen, verdwijnen de oude ongemakken, Jij hebt diepe ontspanning, Je merkt dat aangename gevoelens zich verspreiden over het gedeelte van je lichaam dat zich niet comfortabel voelde. Het voelt nu kalm en comfortabel. Zoals eerder vermeld is, vermijden wij het gebruik van het woord “pijn” tijdens de hypnosesessie.

4- Gebruik van metaforen voor pijnreductie
Een metafoor is een vorm van beeldspraak waarbij figuurlijk taalgebruik centraal staat. Een bekende metafoor is “het schip van de woestijn” voor de kameel. Metaforen werken omdat ze onbewust begrepen worden. Wanneer wij bezig zijn met het behandelen van pijn kunnen wij de metafoor van vuur dat geblust wordt door koud water gebruiken. Deze zal de pijn van ontsteking verminderen. Hoe meer de hypnotiseur gelooft in zijn eigen woorden, hoe effectiever de acceptatie van het onderbewuste van  zijn/haar cliënten is. De suggestie van een kleine brandweerman die koud water sproeit op het vuur kan daadwerkelijk de pijn van brandwonden verminderen.

5- Controle kamer
Dit is een krachtige techniek die door sommige hypnotiseurs wordt gebruikt. Het is eenvoudig te gebruiken voor het verminderen van pijn en ontsteking.
– De cliënt wordt in een diepe staat van hypnose en ontspanning gebracht- Er wordt een suggestie gegeven dat de cliënt zich moet voorstellen dat hij/zij in een kamer is met panelen met knopjes die de functies van zijn/haar lichaam besturen.
– Er wordt gevraagd aan de cliënt om het controlepaneel met knopjes te vinden dat het gebied in het lichaam met ongemakken regelt.
– Er wordt gevraagd om het knopje zodanig te draaien dat het gevoel van ongemak naar nul gaat.

6- Veranderen van de zintuiglijke kwaliteiten van pijn
De zintuiglijke kwaliteiten van pijn die door onze zintuigen worden waargenomen zijn heel belangrijk en ze bepalen hoe wij de pijn interpreteren en ervaren. Wanneer wij reageren op een externe gebeurtenis, zoals het gevoel van pijn, reageren we niet op wat echt gebeurd is maar op de perceptie van wat gebeurd is door onze geest en ons lichaam. Wij ervaren gebeurtenissen door verschillende zintuigen; bijvoorbeeld visueel, auditief en kinestetisch (gevoel). Deze systemen kunnen verder verdeeld worden in “subsystemen”. Bijvoorbeeld een foto kan helder zijn of vaag, een geluid kan hard zijn of zacht, een gevoel kan warm zijn of koud. Het aantal subsystemen kan ongelofelijk veel zijn. Wij kunnen het gevoelsysteem makkelijk veranderen naar visueelsysteem (kleur) of audiosysteem (geluid). We kunnen vragen aan iemand die pijn heeft om een kleur en vorm te geven aan de pijn,  vervolgens vragen wij om dat uit het lichaam te halen, er een andere kleur en vorm aan te geven en vervolgens deze terug te zetten. Wij zien vermindering of volledige eliminatie van pijn bij veel cliënten met deze vorm van behandeling.

7- Volledige beschrijving van pijn
Soms kun je pijn volledig wegnemen wanneer je iedere keer specifieke vragen stelt over de pijn. Bijvoorbeeld als iemand vertelt dat hij/zij hoofdpijn heeft, kun je vragen waar precies in je hoofd, voorkant, achterkant, linkerkant, rechterkant. Je blijft vragen stellen totdat de pijn volledig weggaat.

8- Verplaatsen van pijn naar achtergrond
Een van de andere krachtige methodes om pijn weg te nemen of te verminderen, is met dissociatie. We kunnen vragen aan de cliënt om naar zichzelf te kijken in een spiegel of vragen om uit zijn/haar lichaam te treden en te kijken naar zichzelf. Dit gaat de cliënt los krijgen van pijn. Dit kunnen wij heel makkelijk doen wanneer onze cliënten in hypnose zijn.

9- Veranderen van focus
Wij moeten ervoor zorgen dat onze cliënt weinig aandacht geeft aan pijn. Waar je focus naar uitgaat, daar gaat je energie naartoe. Wanneer pijn weinig aandacht krijgt, gaat het pijngevoel naar de achtergrond. We zeggen tegen onze cliënten: “Jij bent niet de pijn, maar de pijn is iets dat je momenteel voelt.”Focussen op pijn is het tegenovergestelde van dissociatie en distractie. Bij distractie vertellen we aan onze cliënten dat ze op de dingen moeten focussen die ze graag willen doen, bijvoorbeeld hobby’s, vakanties en andere leuke dingen. Op deze manier verander je je focus van pijn naar iets leukers!

10- Handschoen anesthesie
Wanneer onze cliënten in hypnose zijn, kunnen wij een directe suggestie geven dat een van de handen geen gevoel heeft en dat het gevoel van verdoving zich verspreid door de plekken die zich oncomfortabel voelen. Met de suggestie dat verdoving zich verspreid van een plek naar één plek naar een andere plek gebruiken wij in werkelijkheid het principe van “compounding” (stapelen). Door het terugbrengen van de verdoving naar de eerste hand gaan wij het effect van de verdoving vergroten.  Nu kunnen wij vragen aan de cliënt om de verdoofde hand op de plekken te leggen die niet goed voelen. Door deze actie gaat de pijn van de plekken die niet goed voelen weg of vermindert de pijn.

Samenvatting
Dankzij het geweldige werk van Dr. James Esdaile en de ontdekking van hypnotische anesthesie, kunnen wij gebruik maken van hypnose voor het verminderen of volledig elimineren van het gevoel van pijn. Het meest interessante aspect van het gebruik van hypnose voor pijnvermindering is dat er geen negatieve bijwerkingen zijn. Omdat de ervaring van pijn enkel in het brein bestaat, kunnen wij met hypnose de manier waarop wij over pijn denken effectief veranderen. Dankzij het gebruik van hypnotische technieken kunnen wij het vrijkomen van hormonen die locale pijn veroorzaken, tegenhouden. Wij kunnen gebruik maken van hypnose om diepe ontspanning te creëren. Hierdoor reduceren wij automatisch het oncomfortabele gevoel bij cliënten. We hoeven ons niet te beperken tot één techniek voor het verhelpen van pijn bij onze cliënten. Wij kunnen een combinatie van verschillende technieken gebruiken om de kans te vergroten dat één van de technieken beter werkt voor een bepaald type cliënt.